In Memoriam Hans Gruys

door Marieke van Delft

Op 11 november 2020 overleed dr. J.A. (Hans) Gruys. Hij werd geboren in 1942, studeerde Klassieke Talen in Leiden en was van 1971 tot 2007 verbonden aan de Koninklijke Bibliotheek als conservator Oude Drukken. Hij promoveerde in Leiden op een proefschrift over The early printed editions (1518-1664) of Aeschylus (handelseditie: Nieuwkoop: De Graaf, 1981) een mooie combinatie van zijn twee aandachtsgebieden: de klassieke talen en de boekwetenschap. Hij was een zorgvuldig analytisch bibliograaf en een degelijk boek- en bibliotheekwetenschapper. De wereld van het oude Nederlandse boek kende hij als weinigen. Zijn belangrijkste bijdrage aan de boekwetenschap is ongetwijfeld de oprichting, samen met Clemens de Wolf, van de Short-Title Catalogue, Netherlands (STCN). In de loop der jaren is de STCN is een onmisbaar instrument gebleken in het onderzoek naar het Nederlandse boek in binnen- en buitenland.

Ook het naslagwerk Thesaurus 1473-1800: Nederlandse boekdrukkers en boekverkopers dat hij op basis van de STCN samen met Clemens de Wolf publiceerde (Nieuwkoop: De Graaf, 1989) is een standaardwerk dat nog steeds relevant is, zeker in combinatie met aanvullingen uit de STCN. Hij was bovendien een groot kenner van de geschiedenis van de Koninklijke Bibliotheek. Indertijd maakte hij een inventaris van het oud-archief van de KB en deed minutieus onderzoek naar de vroegste geschiedenis van de KB en de oorspronkelijke plaatsing van de boeken – belangrijk voor de herkomstgeschiedenis van de KB-collectie.

Via www.bibliopolis.nl is een overzicht van tientallen publicaties te vinden van J.A. Gruys – de naam waaronder hij publiceerde. Bij zijn afscheid van de KB is een keuze daaruit gebundeld onder de titel Ne quid periret (Den Haag: Koninklijke Bibliotheek, 2007, 293 p). Deze Latijnse titel betekent ‘Opdat niets verloren zou gaan’. Dat is een veelzeggende titel die nu, bij zijn dood, aanleiding is tot een moment van herinnering, met erkentelijkheid voor zijn belangrijke bijdrage aan de Nederlandse boekwetenschap.