Promotie John Tholen: Het begeleiden van de lezer naar de Metamorfosen in de vroegmoderne Lage Landen

Op 27 juni verdedigt John Tholen MA (Vroegmoderne literatuur, Universiteit Utrecht) zijn proefschrift Ovidian Paratexts. Guiding the reader to the Metamorphoses in the early modern Low Countries in het Academiegebouw in Utrecht.

Klassieke mythologie was een belangrijk thema in vroegmoderne cultuuruitingen: zestiende- en zeventiende-eeuwse schilderijen, wandtegels, tapijten, poëzie en toneelteksten vertonen vaak mythologische voorstellingen waarvoor Ovidius’ Metamorfosen de belangrijkste bron was. Deze tekst was ook een vast onderdeel van het curriculum op de Latijnse school.

De Metamorfosen

In boekvorm was Ovidius’ werk gedurende de gehele vroegmoderne tijd overvloedig beschikbaar in talloze edities, zowel in het Latijn als in de volkstaal: niet minder dan 108 edities van de antieke tekst verschenen tussen 1477 en 1699 in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Toch was er tegelijkertijd veel vroegmoderne kritiek op Ovidius’ tekst: de Metamorfosen bevatte potentieel gevaarlijke, onzedelijke en moreel verwerpelijke verhalen die een deugdelijke interpretatie in de weg stonden.

Ovidian Paratexts

In Ovidian Paratexts onderzoekt Tholen wat deze edities ons vertellen over het vroegmoderne gebruik van de antieke tekst. Centraal in het onderzoek staan parateksten, alle elementen die drukkers aan Ovidius’ tekst hebben toegevoegd, zoals titelpagina, index, voorwoord en commentaar. Vanuit het concept ‘paratekst’ analyseert Tholen hoe de vroegmoderne boekedities de receptie van de Metamorfosen beïnvloedden.

De vroegmoderne receptie van de oudheid

Analyse van deze elementen laat zien hoe edities de lezer bijvoorbeeld leidden bij het lezen van de subversieve passages uit de tekst. Het onderzoek laat op deze manier zien hoe de materiële tekst een licht kan werpen op de vroegmoderne receptie van de oudheid. Sinds de ‘material turn’ in de geesteswetenschappen is er brede wetenschappelijke aandacht voor de materiële kant van (literaire) teksten. Onderzoek naar het boek als medium is hiervan een prominent voorbeeld.

Informatie

Datum en -tijd: 27 juni 2019 van 10:30 tot 11:30
Locatie: Academiegebouw, Domplein 29, Universiteit Utrecht
Promovendus: John Tholen MA
Proefschrift: Ovidian Paratexts. Guiding the reader to the Metamorphoses in the early modern Low Countries
Promotor: Prof. A.S.Q. Visser